Świadczenia na dzieci
Zgodnie z Ustawą z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2003 Nr 228 poz.2255) Art. 2. Świadczeniami rodzinnymi są: zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego, świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie pielęgnacyjne, zapomoga wypłacana przez gminy, świadczenia wypłacane przez gminy, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka oraz świadczenie rodzicielskie.
Zasiłek rodzinny powstał by wspomóc rodziny finansowo. Ma on na celu częściowo pokryć wydatki na utrzymanie dziecka. Prawo do tego zasiłku mają rodzice lub jeden rodzic bądź opiekun prawny dziecka; opiekun faktyczny dziecka czyli osoba, która faktycznie zajmuje się dzieckiem i wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka oraz osoba ucząca się tj. osoba pełnoletnia, która nie jest na utrzymaniu rodziców. Prawo do zasiłku przysługuje rodzicom, rodzicowi, opiekunowi prawnemu oraz faktycznemu opiekunowi do skończenia przez dziecko 18 roku życia lub w czasie jego nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do 21 roku życia, a także do 24 roku życia, jeżeli uczy się w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanej lub znacznej niepełnosprawności. Natomiast osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego, nie dłużej jednak niż do 24 roku życia. Przyznawanie tego świadczenia uzależnione jest od wysokości dochodu rodziny, nie może ono przekraczać, w przeliczeniu na jedną osobę 504 zł. W przypadku rodziny z dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o umiarkowanej bądź znacznej niepełnosprawności, dochód na jednego członka rodziny nie może przekraczać 583 zł. Wysokość zasiłku rodzinnego natomiast jest uzależniona od wieku dziecka. Mianowicie zasiłek jest przyznawany miesięcznie i wynosi 44 zł na dziecko do maksymalnie 5 roku życia, 56 zł na dziecko między 5, a 18 rokiem życia i 65 zł na dziecko między 18, a 24 rokiem życia. Do zasiłku rodzinnego przysługują również dodatki z tytułu: urodzenia się dziecka, opieki nad dzieckiem w czasie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
Dodatek z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje matce lub ojcu, a także opiekunowi prawnemu dziecka. Może być on przyznany również opiekunowi faktycznemu dziecka do ukończenia przez nie roku, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek ten ma charakter jednorazowy i wynosi 1000 zł na każde dziecko urodzone przy jednym porodzie lub na każde przysposobione dziecko.
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego jest przyznawany matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu, jeżeli dziecko pozostaje faktycznie pod jego opieką i jest on uprawniony do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące w przypadku jednego dziecka, 36 miesięcy w przypadku opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu oraz 72 miesiące, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym. Dodatek jest wypłacany miesięcznie w wysokości 400 zł.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu bądź opiekunowi prawnemu, jeżeli drugi rodzic nie płaci alimentów, gdyż nie żyje, jest skazany lub powództwo o ustalenie alimentów od drugiego rodzica zostało oddalone. Dodatek ten przysługuje również osobie uczącej się, której rodzice nie żyją. Wysokość dodatku wynosi 170 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż 340 zł na wszystkich dzieci. W przypadku dziecka niepełnosprawnego, kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł. Dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu lub opiekunowi prawnemu w wysokości 50,00 zł na trzecie i następne dziecko.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przysługuje wszystkim czterem uprawnionym grupom, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z kształceniem i rehabilitacją dziecka niepełnosprawnego w wieku od 16 do 24 roku życia. Wypłacany jest miesięcznie w wysokości 50,00 zł na dziecko do 5 roku życia oraz 70 zł na dziecko między 18, 24 rokiem życia.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje wszystkim uprawnionym grupom, również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne. Jest wypłacane raz w roku w wysokości 100,00 zł na dziecko. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, również przysługuje wszystkim uprawnionym. Jeżeli dziecko z tego powodu przeprowadza się do innej miejscowości to dodatek wynosi 80 zł miesięcznie na dziecko, jeżeli musi dojeżdżać wysokość dodatku wynosi 40 zł miesięcznie na dziecko. Dodatek jest wypłacany przez okres 10 miesięcy tj. od września do czerwca następnego roku.
Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków związanych z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zasiłek ten przysługuje dziecku niepełnosprawnemu, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej16 lat oraz osobie, która ukończyła 75 lat. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 144 zł miesięcznie.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym. Specjalny zasiłek opiekuńczy jest wypłacany co miesiąc w wysokości 520 zł.
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu, osobie będącej rodziną zastępczą oraz innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny. Zasiłek pielęgnacyjny jest przyznawany, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia przez nią 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do 25 roku życia. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 1300 zł na miesiąc.
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka przyznaje się raz za urodzenie żywego dziecka w wysokości 1000 zł na jedno dziecko. Przysługuje ona matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu, jeżeli dochód w przeliczeniu na jedną osobę nie przekracza 1922 zł. Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od urodzenia dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, faktyczną albo dziecka przysposobionego, w terminie 12 miesięcy od objęcia opieki nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu, rodzinie zastępczej oraz osobie, która przysposobiła sobie dziecko w wieku do 7 lat lub dziecko w wieku do 10 lat wobec, którego odroczono obowiązek szkolny. Świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres: 52 tygodni w przypadku urodzenia, przysposobienia lub objęcia opieką jednego dziecka, 65 tygodni – dwoje dzieci, 67 tygodni – troje dzieci, 69 tygodni – czworga dzieci oraz 71 tygodni – pięciorga i więcej. Świadczenie jest wypłacane miesięcznie i wynosi 1000 zł.
adw. Małgorzata LEWANDOWSKA
Małgorzata Lewandowska jest adwokatem wpisanym na listę adwokatów Izby Adwokackiej w Warszawie. Ukończyła Wydział Prawa w Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Warszawie oraz Studia Doktoranckie w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.