Stosunek pracy
Stosunek pracy można nazwać pewną relacją łączącą pracownika i pracodawcę. Mianowicie pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę na rzecz swojego pracodawcy w określonym miejscu i czasie, a ten drugi zaręcza wypłacić mu za to adekwatne wynagrodzenie. W pewnych wypadkach trwałość stosunku pracy jest prawnie chroniona co gwarantuje pracownikom ciągłość pracy, bez możliwości rozwiązania stosunku pracy. Daje to pracownikom pewną gwarancję, iż nie zostaną bez pracy. Z góry zakłada się, że to pracodawca jest tak jakby w nadrzędnej pozycji w relacji pracownik-pracodawca, dlatego ochrona stosunku pracy mająca wpływ na jego trwałość , można powiedzieć, wyrównuje szanse obu stron.
Szczególnym rodzajem osób posiadających to udogodnienie są osoby w wieku przedemerytalnym, kobiety w ciąży i kobiety korzystające z urlopu macierzyńskiego, pracownicy sprawujący określone funkcje społeczne lub obywatelskie, pracownicy przebywający na urlopie wypoczynkowym lub z innego powodu nieobecni w pracy, gdy ta nieobecność jest usprawiedliwiona oraz osoby powołane do służby wojskowej.
Osoby w wieku przedemerytalnym też są w o tyle komfortowej sytuacji, że ich ochrona stosunku pracy rozpoczyna się na 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego (po warunkiem, że lata pracy na to pozwalają).
Kobiety w ciąży i kobiety korzystające z urlopu macierzyńskiego są objęte bezwarunkową ochroną stosunku pracy. Rozpoczyna się ona z dniem poinformowania pracodawcy o ciąży. Istnieje jednak wyjątek gdy pracodawca może rozwiązać stosunek pracy, jest to powód wynikający z winy pracownicy bądź firma ogłasza upadłość. Wtedy pracodawca rozwiązuje umowę na wniosek pracownicy – musi ona złożyć wypowiedzenie. Kobiety w ciąży podlegają również szczególnej ochronie w przypadku tzw. zwolnień grupowych. Pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy kobiecie w ciąży (ale nie może jej zwolnić).
Chronioną trwałość stosunku pracy posiadają również osoby pełniące określone funkcje społeczne lub obywatelskie. Zazwyczaj jest to praktykowane w czasie sprawowania tych funkcji, a niekiedy także po ich wygaśnięciu .
Kolejną grupą są pracownicy przebywający na urlopie wypoczynkowym, bądź nieobecni w pracy, lecz tylko wtedy gdy ta nieobecność jest usprawiedliwiona. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi nieobecnemu z powodu choroby, a także odosobnionemu ze względu na chorobę zakaźną. Wtedy pracodawca nie ma prawa przerwać stosunku pracy. W przeciwieństwie do zwykłego niestawienia się w miejscu pracy (tym bardziej przez dłuższy czas).
W przypadku gdy dana osoba zostaje powołana do służby wojskowej nie oznacza to, że automatycznie musi rezygnować z pracy czy też ją traci. Trwałość stosunku pracy w tym przypadku polega na tym, że pracodawca nie może go przerwać z okresie od powołania do zakończenia służby przez pracownika.
Podsumowując, trwałość stosunku pracy na ogół jest chroniona i w większej mierze bezwarunkowa. Istnieje jednak, jak to zwykle bywa, kilka wyjątków. Można tu wymienić następujące przesłanki: upadłość zakładu, wina pracownika czy wolna wola pracownika. W większości przypadków, gdy zaliczamy się do wyżej wymienionych grup, możemy czuć się bezpieczniej. Pracodawca bowiem, musi wziąć pod uwagę nasz „status” rozpatrując możliwość przerwania stosunku pracy.
adw. Małgorzata LEWANDOWSKA
Małgorzata Lewandowska jest adwokatem wpisanym na listę adwokatów Izby Adwokackiej w Warszawie. Ukończyła Wydział Prawa w Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Warszawie oraz Studia Doktoranckie w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.